19de jaargang / nummer 5 / oktober 2024 Afgiftekantoor: Brussel P408659 V.U.: Drukkerij VD - Walgoedstraat 1 - 9140 Temse Verschijnt 6 x per jaar februari, april, juni, september, oktober, december Ayurveda en yoga Hoe suiker de immuniteit ondermijnt Welke voedingsmiddelen vermijden bij kanker De natuurwinkel, uw partner in gezondheid!
Versterk je weerstand - Bevorder de eliminatie Je goed voelen is belangrijk, het hele jaar door. Het bepaalt je dag, het geeft je energie en het maakt je vrolijk. Als je je minder fit voelt, kan een extra aanvulling op je voeding welkom zijn. Zoals spirulina. Energie Vitaliteit Immuniteit Spirulina is een algje met een uitzonderlijk hoog gehalte aan goed opneembare en nuttige voedingsstoffen, dat bovendien heel wat zonne-energie vastlegt in zijn pigmenten. Je voeding aanvullen met spirulina geeft je extra energie, versterkt de weerstand en bevordert de lichaamseliminatie. En daardoor voel je je gewoon goed, elke dag! Marcus Rohrer Spirulina is verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels zie VERKOOPPUNTEN op www.mannavita.be Voel je goed met Marcus Rohrer Spirulina®, elke dag! 2120282 info@mannavita.be - tel 056 439852
04 Biologische kazen 06 Geraffineerde suiker deel 1 Hoe suiker de immuniteit ondermijnt 10 Ayurveda en yoga Eeuwenoude leefstijlen uit India 13 N-acetylcysteïne (NAC) en glutathion Onmisbaar in de natuurgeneeskunde 14 Boeken 16 Natuurlijke tips ter preventie van kanker deel 1 Welke voedingsmiddelen vermijden? 20 Stilte, bron van fysieke en mentale ontspanning 23 BioGezond Kook 26 Koninginnenbrij of ‘Gelée royale’ Krachtvoedsel uit de bijenkorf 29 Oligomere procyaniden (OPC’s) uit zeedenschors 32 Bachbloesemtherapie bij hormonaal onevenwicht 34 Nieuwtjes 36 Biologische chips en popcorn Producten in een pioniersfase Colofon VIP partners 38 BioGezond Info Adverteren Philip Coucke ph.coucke@telenet.be gsm 0473 57 18 04 Verantwoordelijke uitgever Drukkerij VD • Walgoedstraat 1 • 9140 Temse is een tweemaandelijks infoblad voor de natuurwinkelklant Oplage: 45.000 ex. Adres, abonnement Drukkerij VD Walgoedstraat 1 - 9140 Temse Tel. 03 760 10 10 steve@drukkerijvd.be Lay-out & aanleveren publiciteit Katelijn Vanacker k.vanacker@telenet.be Overname, zelfs gedeeltelijk, van artikels en publicitaire projecten, is voorbehouden aan het copy- BioGezond Advertenties en publiscopiën kunnen zonder enige motivering worden geweigerd. De uitgever wijst elke aansprakelijkheid voor de inhoud van de advertenties af. De inhoud van elke advertentie en publiscopie valt onder de verantwoordelijkheid van de adverteerder. right van het tijdschrift. Elke medewerker is verantwoordelijk voor zijn bijdrage. volg ons op www.biogezond.be BioGezond biogezondmagazine OKTOBER 2024 BioGezond 3
Biologische kazen Een toekomstgerichte sector Biokaas is een toekomstgerichte sector, waarbij producenten in binnen- en buitenland blijven experimenteren met nieuwe soorten en toevoegingen. Bovendien wordt er ook in toenemende mate aandacht besteed aan de lokale productie en consumptie van de vaak uiteenlopende soorten biologische kazen. In elk geval ziet het ernaar uit dat het wereldwijde aanbod aan biokazen de volgende jaren verder zal blijven groeien. Zo verwacht het Amerikaanse onderzoeksbureau Spherical Insights & Consulting dat de totale omzet van deze kazen op onze planeet zal verdubbelen, meer bepaald van 8,1 miljard dollar in 2023 tot 16,9 miljard in 2033. Het grootste aandeel van de wereldwijde consumptie van biologische kazen zal normaal in Europa geconcentreerd blijven. Maar de vraag naar biologische kazen zal het sterkst stijgen in het Verre Oosten, waarbij de belangrijkste afzetmarkten bestaan uit dichtbevolkte landen zoals China, Korea, Japan, Indonesië en Indië. Omdat die landen zelf over een relatief beperkte eigen (koe)melkproductie beschikken, zullen ze hun gewenste biologische zuivelproducten in toenemende mate uit Europa invoeren. Natuurrijke weiden De belangrijkste basis(voorwaarde) voor de realisatie van een optimaal biokaasproduct is en blijft de beschikbaarheid van (ruime) weiden met een brede biodiversiteit. Zo moeten biologische koeien minstens 180 dagen en minimaal 8 uur per dag op de weide aanwezig zijn. Bovendien krijgen ze voor honderd procent biologische voeding, bestaande uit gras en vaak aanvullende voeding, zoals bijvoorbeeld biologische maïs. Deze aanvullende biologische voeding moet sinds 2024 voor 70 procent regionaal geteeld zijn. De beste biomelk wordt dus in het leven geroepen door het vaak landelijke verblijf van koeien, geiten of schapen op natuurrijke weiden met een breed en divers aanbod aan plantensoorten (zoals kruiden). Dit kan gebeuren op historische weiden waarvan het natuurlijke karakter al heel lang bewaard gebleven is. Een zeer fraai voorbeeld hiervan zijn de weiden rondom het West-Vlaamse polderdorp Lampernisse nabij Diksmuide, ofwel een landschappelijk beschermd gebied met een oppervlakte van ruim 1000 hectaren, dat onder meer via het 6 kilometer lange Zannekinpad of de overdag gratis toegankelijke kerktoren (25 meter hoog) verkend kan worden. Maar heel wat weiden in ons land – en in de rest van Europa – moeten echter eerst enkele jaren met meer natuur opgevuld worden om goede resultaten voor de bioteelt te kunnen bekomen. Dit kan onder meer door de aanleg van bloemrijke weiden, wat bijvoorbeeld kan gebeuren door het zaaien van diverse biologische grassoorten, kruiden en uiteraard ook bloemen – die vervolgens op een natuurlijk manier tot bloei kunnen komen. In het begin kan 4 BioGezond OKTOBER 2024 zo’n natuurrijk weidebeheer nu en dan nog enkele ingrepen vergen (zoals het toevoegen van compost), die echter geleidelijk aan verminderen en tenslotte volledig verdwijnen als er een natuurlijk evenwicht bereikt is. Koeien, geiten en schapen De meeste biokazen maken gebruik van de melk van koeien, schapen en geiten. In Vlaanderen ontmoeten we momenteel merkwaardig genoeg meer biologische geitenkaas dan biokaas, die op basis van koemelk vervaardigt wordt. De kaasmakerij Henri Willig in Katwoude in Noord-Holland maakt dan weer gebruik van een minder bekende melkbron, meer bepaald biologische ezelinnenmelk. En in datzelfde land wordt er zelfs biokaas gemaakt van de melk van waterbuffels, meer bepaald in Eursinge in de Nederlandse provincie Drenthe. De biologische kazen vertonen – en vertolken – een soortenrijkdom die net zo divers is als bij de gangbare kaassoorten. Zo ontmoeten we ook in de biowereld harde, zachte, jonge of oude kazen, maarr ook schimmel- en bergkazen. Experimenten Verder experimenteren biologische kaasmakers eveneens in toenemende mate met de toevoeging van uiteenlopende soorten planten (ajuin, brandnetel, bieslook, daslook, bloemen, honingklaver, peterselie, zeewier…) en kruiden plus specerijen (basilicum, kruidnagel, mosterd, peper, rozemarijn…). Rauwe melk Een aantal biologische kaasmakerijen kiezen bewust voor rauwe biomelk als grondstof, en dit omdat ze van mening zijn dat een voorafgaande verhitting ofwel pasteurisatie de kwaliteit en de smaak van de kaas op een negatieve manier beïnvloedt. En hierbij maakt het wantrouwen van een aantal nationale en Europese overheden tegenover het gebruik van rauwe melk het hen zeker niet gemakkelijk om deze doelbewuste aanpak verder te zetten. Zo dreigen er hierbij op regelmatige tijdstippen nieuwe (hygiëne)regels en wetten op te duiken. Storytelling Een opvallende trend die de laatste jaren meer en meer bij biologische kaasmakerijen opduikt, is het toenemende gebruik van storytelling, waarbij ze hun verhaal – als promotiemiddel – niet alleen ter plaatse vertellen, maar ook tonen en demonsteren.
Met specialiteiten zoals “Bio-Hooimelk” en “Lavendelkaas”. Keiem De biokaasmakerij in Keiem is één van de pioniers in Vlaanderen. De biokaasmakerij in Keiem nabij Diksmuide ontwikkelde dan weer een belevingsconcept dat aan hun landelijke boerderij aangepast is. Langs de ene kant werd er in één van de hoevegebouwen een inforuimte ingericht, waar de bezoekers – vaak passerende fietsers – via teksten, foto’s en een videoscherm een algemene uitleg krijgen over het productieproces van biokaas op deze plek. Achter de hoevewinkel werd dan weer een gang ingericht, waar het vervaardigen van de biokaas eveneens achter glas bekeken kan worden, inclusief begeleidende teksten. Hafenkäserei Een mooi voorbeeld hiervan is de Hafenkäserei in de NoordDuitse stad Münster, vlakbij Enschede en de Nederlandse grens. In de oude haven van deze stad – waar nog heel wat historische gebouwen bewaard gebleven zijn – werd namelijk een nieuwbouwproject gerealiseerd, waarbij alle activiteiten van dit bedrijf letterlijk door het publiek bekeken kunnen worden. Op de benedenverdieping werd niet alleen de winkel ingericht, maar ook een soort eetcafé waar de eigen kaasproducten in uiteenlopende gerechten geserveerd worden. Op de eerste verdieping kunnen we dan weer alle onderdelen van het productieproces van de verschillende biokazen achter glas bekijken, waarbij elke fase met een begeleidende tekst geserveerd wordt. Bovendien ontmoeten we hier tevens een begeleidende tentoonstelling over het verhaal en de activiteiten van dit bedrijf. Verre Oosten Tenslotte zien we ook nog de eerste stappen om de lokale productie van biokaas in het Verre Oosten te stimuleren. Zo wordt er momenteel agrarische kennis uit Denemarken overgebracht bij de lokale ambachtelijke producent Mazaraat Artisan Cheese, en dit om het potentieel van de biologische zuivel- en kaasproductie in Indonesië te ontsluiten en de efficiëntie van de lokale melkveehouderij te verhogen. Zodat in de nabije toekomst niet alle biologische kaasproducten uit het verre Europa aangevoerd zouden moeten worden. Info www.henriwillig.com • www.facebook.com/buffelboerderijluth/ https://hafenkaeserei.de • www.muenchner-kaese-manufaktur.de www.keiemsekazen.be • https://mazaraatcheese.com M KAMUT KHORASAN TARWE ASSORTIMENT ® 100 % PLANTAARDIG Khorasan tarwe van het handelsmerk KAMUT® is een oud graan, altijd biologisch verbouwd en nooit gewijzigd of gekruist. Het is een bron van eiwitten, vezels, vitamines en bevat een hoog gehalte van mineralen, waaronder selenium. Licht verteerbaar en goed verdraagbaar door mensen die gevoelig zijn voor gluten, het is een uitstekend alternatief voor moderne tarwe. OUDE VARIËTEIT HET BESTE VAN BIOLOGISCH OKTOBER 2024 BioGezond 5
Geraffineerde suiker deel 1 Hoe suiker de immuniteit ondermijnt Dat geraffineerde suiker één van de hoofdoorzaken is van de westerse degeneratieziekten, weet bijna iedereen. Toch worden de negatieve effecten ervan, door de suikerverwerkende voedingsindustrie en dit met behulp van de media en betaalde wetenschappers, nog steeds sterk geminimaliseerd. In 6 delen wordt in BioGezond uitgelegd welke negatieve effecten suiker uitoefent. In deel 1 wordt toegelicht waarom hij ons afweervermogen verzwakt. Van 0% tot 20% Duizenden jaren lang consumeerde de mens geen suiker: hij kon zijn trek in zoet enkel voldoen op een natuurlijke manier, namelijk door het eten van fruit of door honing van de bijen te roven. Pas vanaf de 6e eeuw na Christus werd een raffinageproces ontwikkeld, waarbij suiker na een aantal ingewikkelde bewerkingen werd geïsoleerd uit suikerriet. Aanvankelijk was die geraffineerde rietsuiker een zeer duur luxeproduct dat enkel de rijke elite zich kon veroorloven. Maar door de opkomst van ‘concurrent’ bietsuiker (dat overigens volledig dezelfde samenstelling heeft), de raffinaderijen die steeds groter werden en efficiënter werkten en de nodige subsidiëring, werd geraffineerde suiker geleidelijk aan een zeer goedkoop product. Inmiddels wordt geschat dat de gemiddelde westerse mens liefst 13 à 20 % van zijn calorieën uit suiker haalt. Nutriëntenrover Ongeraffineerde voedingsbronnen zoals fruit, groenten, peulen en granen bevatten van nature alle vitaalstoffen die nodig zijn voor de verbranding van de koolhydraten die ze bevatten tot energie in onze mitochondriën. Tot die nutriënten behoren mineralen (zink, chroom, mangaan, calcium, magnesium, koper, kobalt, vanadium), vitamines (o.a. van de B-groep), essentiële vetzuren, eiwitten en vezels. Geraffineerde suiker daarentegen wordt verkregen door een volledige scheiding van sucrose (50 % glucose + 50 % fructose) van alle andere delen van het suikerriet of de suikerbiet. De voornoemde vitaalstoffen ontbreken dus totaal en door de scheikundige processen en de nodige blekingsprocessen die geraffineerde suiker ook nog ondergaat, mogen we echt van een ‘dood restant’ spreken. Als we die ‘lege’ calorieën vervolgens ‘pompen’ in onze stofwisseling, dan moeten we - om ze te kunnen verbranden tot energie - lichaamseigen nutriëntenreserves aanspreken! In die zin is de benaming ‘nutriëntenrover’ voor geraffineerde suiker zeker op zijn plaats en is het niet meer dan logisch dat het jarenlange, over- 6 BioGezond OKTOBER 2024 matige gebruik van die gedemineraliseerde energiebron bijdraagt tot alle aandoeningen die in deze zesdelige reeks over suiker aangehaald worden. Zo bestaan er minstens vijf mechanismen die verklaren waarom suiker ons afweervermogen vermindert. Vijf mechanismen 1. ‘Glucose-ascorbaat mechanisme’ In tegenstelling tot de meeste dierensoorten en net zoals apen, vleermuizen, capybara’s en Guineese biggetjes, kan de mens zelf geen vitamine C aanmaken uit glucose. Dit ondanks het feit dat vitamine C (ascorbinezuur, ascorbaat) een zeer grote structuurgelijkenis vertoont met glucose en fructose, de monosacchariden waaruit suiker voor 100 % is opgebouwd. Nu is vitamine C uiteraard cruciaal voor de werking, de beweeglijkheid en de deling van de cellen die voor een groot deel onze immuniteit bepalen: de witte bloedcellen. Wat gebeurt er als iemand een overmaat aan suiker (of ander geraffineerde koolhydraten) consumeert en daardoor te hoge bloedspiegels van glucose en fructose vertoont? Door de structuurgelijkenis met vitamine C, gaan glucose en fructose in ‘competitie’ met vitamine C voor opname door de witte bloedcellen. Resultaat: de lagere vitamine C opname door de witte bloedcellen onder invloed van de ‘antagonisten’ glucose en fructose, resulteert in een afname van functie, beweeglijkheid en celdeling van deze voor onze afweer zo belangrijke cellen. De mate waarin witte bloedcellen vreemde indringers kunnen aanvallen en desintegreren, wordt de ‘fagocytotische index’ genoemd. In een humane studie werd aangetoond dat de consumptie van 100 g suiker leidde tot een afname van de fagocytotische index van de witte bloedcellen met liefst 40 tot 45 %, waar dezelfde hoeveelheid ongeraffineerde koolhydraten dat met slecht 13 % deed. De afname van de fagocytotische index door suiker trad een half uur na de inname in en hield ongeveer 5 uur aan, waarna het 5 à 6 uur duurde alvorens de vitamine Cconcentratie in WBC terug normale proporties aannam.
vitamine D Een andere vitamine die cruciaal is voor onze immuniteit, is vitamine D of cholecalciferol. Nu moet vitamine D - na opname via de voeding of na aanmaak in de huid onder invloed van de zon – nog twee stappen ondergaan om als ‘immunomodulator’ maximaal actief te zijn: vooral in de lever moet ze omgezet worden tot 25-hydroxycholecalciferol en in de nieren moet ze vervolgens omgezet worden tot de metabool actieve vorm 1,25- dihydroxycholecalciferol. Nu zorgt fructose, waar suiker of sucrose voor 50 % uit bestaat, voor een niet onbelangrijke afremming van het enzym 1α-hydroxylase in de nieren, wat neerkomt op een mindere activatie van vitamine D. En daar houdt het niet op: normaal wordt de geactiveerde vitamine D of 1,25- dihydroxycholecalciferol na een tijd afgebroken tot door het enzym 24-hydroxylase. Helaas wordt dat enzym dan weer door fructose gestimuleerd, waardoor actieve vitamine D sneller wordt afgebroken. Met vitamine C en vitamine D worden dus door suiker twee belangrijke afweerbepalende vitaminen afgeremd. 3. ‘Mitochondriale disfunctie’ Hogerop deden we al uit de doeken dat suiker als een ‘nutriëntenrover’ fungeert. Hoe meer suiker we eten, des te meer ons lichaam wordt beroofd van de lichaamseigen voorraden van onder meer magnesium, zink en vitamines B. Dat zijn elementaire nutriënten voor een optimale functie van de mitochondriën, de celorgaantjes waar uit koolhydraten en vetten energie wordt geproduceerd en die de vitaliteit bepalen van alle cellen en organen in ons lichaam. Om die reden leidt suiker als nutriëntenrover al tot een slechte functie of ‘disfunctie’ van de voor alle levensprocessen belangrijke mitochondriën. Maar daarbij komt nog dat fructose op minstens 3 manieren het ingewikkelde enzymsysteem in de mitochondriën afremt dat helpt uit voeding energie te halen. En als we daarbij nog rekenen dat te hoge spiegels van glucose en fructose door ‘glycatie’ of ‘versuikering’ eiwitten en enzymen onwerkzaam maken, dan is het duidelijk dat suiker een hoofdoorzaak is van ‘mitochondriale disfunctie’. Omdat een goede functie van de mitochondriën ook onmisbaar is vooral alle cellen van het immuunsysteem, leidt suiker dus ook op die manier tot een zwakker afweervermogen. 4. Hoge glycemische index Als we niet overdrijven met de consumptie van ongeraffineerde koolhydraten (granen, groenten, fruit en peulen), dan leidt dat niet tot een al te hoog oplopende glucosespiegel in het bloed. Die lage ‘glycemische index’ hebben ongeraffineerde koolhydraten vooral te danken aan twee eigenschappen. Om te beginnen behoren ze – in tegenstelling tot suiker dat als disaccharide enkel uit een molecule glucose en fructose bestaat – tot de lange of ‘complexe’ koolhydraten, waaruit de koolhydraatsplitsende enzymen of amylasen maar geleidelijk glucose kunnen vrijstellen. Ook het feit dat ongeraffineerde koolhydraten vezels bevatten (die de koolhydratenvertering in de darm vertragen), leidt tot een minder snelle stijging van de bloedsuikerspiegel. Daarentegen leidt geraffineerde suiker, die geen vezels bevat en als eenvoudige molecule heel snel wordt afgebroken tot haar aparte componenten glucose en fructose, wel tot een snelle stijging van de glucosespiegel in het bloed. Nu vereist die ‘hoge glycemische index’ (in vergelijking met evenveel calorieën aangevoerd door ongeraffineerde koolhydraten) uiteraard een grotere afscheiding van het bloedsuikerverlagende en door de pancreas afgescheiden hormoon insuline. Elementair voor zowel de aanmaak, als opslag en afscheiding van insuline door de pancreas is het mineraal zink. Verder vereist het intensief koolhydratenmetabolisme ook een WETENSCHAPPELIJK ONDERZOCHT N i e u we fo rm u le • ® • • www.mannavital.com Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels tel. 056 43 98 52 - info@mannavital.be OKTOBER 2024 BioGezond 7
een groter verbruik van zink en magnesium, twee mineralen die ook onmisbaar zijn voor een sterke immuniteit. 5. Negatieve invloed op darmgezondheid We trappen een open deur in als we stellen dat de conditie van de darmen alsook de bacteriële flora erin (het ‘microbioom’) zeer belangrijk zijn voor de gezondheid. Zo draagt een evenwichtig microbioom bij tot een vlotte spijsvertering, een adequate darmwerking en -lediging, een goede lichaamsontgifting, een optimale werking van het zenuwstelsel en een sterk afweervermogen, om het bij de belangrijkste zaken te houden. Verder vormt het darmslijmvlies met een normale dikte en integriteit ook een belangrijke barrière om vreemde micro-organismen, hun toxines en voedingstoxines tegen te houden. Ook grijpt een niet onbelangrijk deel van de lichaamsontgifting in de darm plaats. Helaas oefent suiker een negatieve invloed uit op alle drie aspecten van de darmfunctie. Zo verhoogt suiker de groei van ‘Proteobacteriën’ die korte koolhydraten gebruiken, ten koste van ’Bacteroïdes’ die complexe koolhydraten afbreken. Omdat die laatste belangrijk zijn om ontstekingsprocessen af te remmen, de intregriteit van het darmslijmvlies te behouden en endotoxines te ongiften, mogen we stellen dat suiker tot een verstoorde darmflora of ‘dysbiose’ leidt die de gezondheid negatief beïnvloedt, tot een overmatige permeabiliteit (‘leaky gut’ of ‘lekkende darm’) en een slechtere lichaamsontgifting. Gekend is ook het feit dat geraffineerde suiker ten koste van de goede darmbacteriën de groei bevordert van schimmels in de darm, waaronder de bekende Candida albicans. Ook dat betekent een negatief effect op het microbioom, de darmwandintegriteit en de lichaamsontgif- Het menselijk ‘microbioom’ ting. Komt daarbij dat de stofwisselingsgiften van candida als ‘candidatoxines’ in onze bloedsomloop terechtkomen. Het valt dan ook te begrijpen dat suiker door dysbiose, een slechtere conditie van de darmwand én een toename van het doorsijpelen van toxines in de bloedbaan, het immuunsysteem onder druk zet. Besluit Op diverse manieren, waaronder de hierboven besproken punten, kan suiker de werking van het immuunsysteem verstoren. Concreet komt dit niet alleen neer op een lagere weerstand tegen infecties, een ontwricht en overbelast immuunsysteem zet ook de poort open naar het optreden van allerlei allergieën en autoimmuunziekten. M Fullservice voor (luxe-)vouwdozen en bijsluiters op uw maat PACKAGING Walgoedstraat 1 • 9140 Temse • tel. 03 353 08 57 info@eticolor-druk.be • www.packagingstartshere.be 8 BioGezond OKTOBER 2024
Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels- info@mannavital.be - tel +32 56 43 98 52
Fleepit Digital © 2021