PRIMA CARIČIN GRAD PRVO IZDANJE Ranovizantijski grad iz 6. veka
bazilikama, javnim, privatnim i upravnim građevinama, komunalnim objektima i fortifikacijama, podignutim posle 535. godine. Nikao je van glavnih komunikacija i daleko od većih aglomeracija, u središtu ruralne oblasti provincije Sredozemne Dakije. Velika pažnja je posvećena jednom izuzetnom lokalitetu, čije je pretpostavke o identifikaciji Justinijane Prime sa Caričinim Gradom izneo profesor Vladimir Petković davne 1912. godine. Različita mesta su uzimana kao moguće lokacije: Prokuplje, Kuršumlija, Lebane, Skoplje itd. Sigurno je da nijedno ranovizantisjko naselje u Srbiji, sa izuzetkom Caričinog Grada, ne ispunjava većinu uslova za identifikaciju sa Justinijanovom zadužbinom.
Ekspresom'', vreme trajanja vožnje je 5 sati. Busevi idu na svaka 2 sata. Dolazak do Caričinog grada zahteva presedanje tako da biste seli na autobusku stanicu u Leskovcu i autobusom došli do Lebana u roku od 36 minuta, za svega 500 dinara po osobi. Izbor hotela nije velik, kada bi se planiralalo neko kraće putovanje najbolje bi bilo pogledati smeštaje u Leskovcu. Cene su od 20 do 60 eura po noćenju. Takođe do lokaliteta Caričin grad, ukoliko putujete kolima, veoma je lako doći. Ukoliko dolazite severno od lokaliteta, sa auto-puta se isključite kod Brestovca i preko Donjeg Brijanja (čuvenog) krenite ka Bojniku, te nastavite pravo ka mestu Mijajlica i skrenite levo. Nakon nekog kilometra pred vama će se ukazati Justinijana Prima. Ukoliko dolazite južno od lokaliteta, dođite do Lebana i krenite ka mestu Prekopčelica, a Caričin grad će vam se ukazati u daljini.
Ovaj Vizantijski grad osnovan je u 6. veku nove ere od strane cara Justinijana I. U gradskom planiranju kombinovani su klasični i hrišćanski elementi: terme, forum i ulice sa kolonadama. Tipične mediteranske karakteristike išle su uz brojne crkve. U njegovom središtu su se nalazili javni i administrativni objekti. U južnom delu istražena je velika principija. Na severnom delu otkriven je veliki horeum. Na drugoj strani nalazilo se veliko naselje. Takođe u blizini grada otkrivena je grana sa veštačkim jezerom i zanatske peći. Donji grad je predstavljao posebnu celinu grada. Ispred juznog bedema nalazila se velika fosa iliti valum koji je štitio prilaz gradu. Bio je okružen bedemima, a pored spoljnih utvrđenja otkriveni su i unutrašnji bedemi koji grad dele na tri dela: Gornji, Srednji i Donji. Na najuzvišenijem mestu u gradu sagrađen je Akropolj, što je bilo sedište crkvene uprave. U središnjem delu ističe se centralni kružni trg gde je bio smešten javni život grada. Caričin grad bio je značajan proizvodni i potrošački centar.
Car Justinijan da bi sačuvao svoju ljubav sa plesačicom Teodorom, sagradio je grad za nju, daleko od svojih roditelja. Odabrao je baš ovo mesto misleći da će jednog dana grad biti i verski centar, zbog svog povoljnog položaja. Car je otišao iz porodičnog doma zbog svoje ljubavi prema Teodori, a kada je njihova ćerka stasala za udaju, zaljubila se u svinjara, seljaka iz naselja u podnožiju grada. Justinijan i Teodora su zabranili tu ljubav, ali su mladi pod okriljem noći pobegli u konjskoj zaprezli. Kažu da su ih vojnici sustigli i ubili, možda su spasili sebe i svoju ljubav. Zašto i ne bi, kada su i Justinijan i Teodora ostvarili svoju ljubav. Konji su nabasali u mraku na neko kamenje i slomio se tulac na točku, te to selo i danas nosi naziv Štulac. Jurili su konji sa kočijom po mraku, gonjeni od garde, pa su se povredili i počeli da gegaju. Taj kraj su kasnije nazvali Geglja. Zbog slomljenog točka i povređenih konja, kočija je počela znatno da se krivi, i zbog toga oni odlučiše da skrenu sa puta. Mesto kroz koje su tada prolazili nazvali su Krivača. Ubrzo se kočija iskrivila i sva hrana koju su poneli ispala je iz kočija, pa su ostali bez hleba. To mesto su zato nazvali Lebane. Već su stigli u mesto gde su se nadali da će promeniti konje, ali konja nije bilo. Od tada to mesto nazivaju Konjino. Potera ih je znatno sustigla, ali se nisu predali lako. I pored povređenih konja, krenuli su dalje, ali je carska garda bila brža i sustigla je begunce ‒ mlade ljubavnike. Vojnici su uhvatili svinjara i po carevoj naredbi, odmah mu odrubili glavu. Ode glava ‒ na staroslovenskom žde golova, a po tom nesrećnom događaju mesto su nazvali Ždeglovo. Selo pokraj Caričinog grada gde je živeo svinjar nazvali su Svinjarica.
Mozaici su najveća vrednost Caričinog grada. Mozaike sa predstavama dobrog pastira, feniksa, koji je simbol uzdignuća carstva iz pepela, scenama iz lova, borbi sa medvedom i panterom, na 80 metara kvadratnih poda bazilike pronašli su arheolozi prilikom iskopavanja 1951. godine. Otkiveni su i ostaci domaćih životinja (ovce, koze, svinje i goveda). Pored domaćih životinja pronađeni su i ostaci divljih životinja koje su lovili. To su bile divlje svinje, jeleni, dabar i zečevi. Otkriveni su ostaci životinja koje nisu karakteristične za naše područje skeletni ostaci kamila. U Caričinom gradu posedovalo se kuhinjsko posuđe. Pravljeno je takođe i luksuzno posuđe za vodu ili vino i za posluživanje jela i voća. Postojali su i pitosi za čuvanje namirnica. Takođe Caričin grad imao je i bolnicu. Dimitrije Jovanović, Jana Karanović i Anđela Velimirović.
Fleepit Digital © 2021