«EDCM-Ε19 Σύγχρονη Διακυβέρνηση και Θεσμοί » 2023 - 2024 Ψηφιακός μετασχηματισμός Δήμου Χαλκιδέων ΒΑΘΜΟΣ 10/10 Ιωάννης Μπάρμπας Α.Μ. : 7114132300168 Χαλκίδα, 2024 i
Πίνακας Εικόνων............................................................................................................. iv Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή .................................................................................................. 5 Κεφάλαιο 2 Σύντομη περιγραφή του Δήμου Χαλκιδέων............................................ 7 Κεφάλαιο 3 Ψηφιακό όραμα και αποστολή .............................................................. 10 Κεφάλαιο 4 Προκλήσεις υλοποίησης στρατηγικής για τον Δήμο Χαλκιδέων ........ 12 4.1. Έλλειψη διαχρονικού οράματος. ........................................................................... 12 4.2. Το κενό ανάμεσα στην ψηφιακή στρατηγική, το σχέδιο δράσης και την υλοποίηση. ........................................................................................................... 12 4.3. Έλλειψη στρατηγικής διαχείρισης οργανωτικών αλλαγών .................................... 13 4.4. Έλλειψη know - how............................................................................................. 13 4.5. Διαρκής μετεξέλιξη των αναγκών των Δημοτών ................................................... 14 4.6. Εσωτερική αντίσταση στην αλλαγή....................................................................... 14 4.7. Ερωτηματικό η ασφάλεια των δεδομένων ............................................................ 14 4.8. Περιορισμοί προϋπολογισμού .............................................................................. 15 4.9. Οι παγίδες του ψηφιακού μετασχηματισμού ......................................................... 15 Κεφάλαιο 5 Πρακτικές και ενέργειες για την ανάπτυξη ισχυρής δομής και οργάνωσης του Δήμου Χαλκιδέων ...................................................... 16 5.1. Υποδομές ΤΠΕ..................................................................................................... 16 5.2. Κυβερνοασφάλεια ................................................................................................ 16 5.3. Ανοικτά Δεδομένα ................................................................................................ 17 5.4. Εθνικό Πρόγραμμα Απλούστευσης Διαδικασιών (Νόμος 4635/2019) ................... 17 5.5. Ενίσχυση ψηφιακών δεξιοτήτων ........................................................................... 18 5.6. Βελτίωση της ψηφιακής ωριμότητας των Πόλεων................................................. 18 Κεφάλαιο 6 Πρακτικές και ενέργειες για την εξασφάλιση πόρων / ενίσχυση συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα του Δήμου .................... 20 6.1. Αυτοτελής χρηματοδότηση ψηφιακού μετασχηματισμού πόλεων στην Ελλάδα .... 20 6.2. Συνέργεια με άλλες πολιτικές ............................................................................... 22 Κεφάλαιο 7 Πρακτικές και ενέργειες για την ενίσχυση ψηφιακών δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού του Δήμου Χαλκιδέων. ................................. 24 Κεφάλαιο 8 Αναμενόμενα αποτελέσματα της ψηφιακής στρατηγικής που σχεδιάστηκαν για τον Δήμο Χαλκιδέων .............................................. 26 8.1. Έξυπνη διακυβέρνηση ......................................................................................... 27 8.2. Έξυπνη οικονομία ................................................................................................ 27 8.3. Έξυπνο περιβάλλον ............................................................................................. 27 8.4. Έξυπνη κινητικότητα ............................................................................................ 28 ii
8.6. Έξυπνη διαβίωση ................................................................................................. 29 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ............................................................................................................. 32 iii
Εικόνα 2.1 Δορυφορικός χάρτης της περιοχής του Δήμου Χαλκιδέων(Google maps) .... 8 Εικόνα 4.1 Παγίδες του ψηφιακού μετασχηματισμού (Εθνικό Μητρώο and Διοικητικών Διαδικασιών, n.d.) .................................................................................. 15 Εικόνα 5.1 Πώς μπορεί να βελτιωθεί η ψηφιακή ωριμότητα των πόλεων και των κοινοτήτων; (ΚρίστηΑγαπητού, n.d.-b).................................................. 19 Εικόνα 6.1 Εθνική Στρατηγική για τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό (Σελ. 115) (Κρίστη Αγαπητού, n.d.-b) .................................................................................. 23 iv
Εισαγωγή Οι Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών, αλλάζουν ταχύτατα την οικονομία και την κοινωνία επηρεάζοντας δραστικά τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι ζουν, επικοινωνούν, επιχειρούν και εργάζονται. Σε όλους τους τομείς, η ψηφιακή επανάσταση προσφέρει ευκαιρίες και τα αποτελέσματα ενσωματώνονται με επιταχυνόμενους ρυθμούς σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας· τα επόμενα χρόνια θα αποτελεί έναν από τους καθοριστικούς παράγοντες για την ανάπτυξη, απασχόληση και βελτίωση της ποιότητας ζωής. Η χώρα μας, και κατ’ επέκταση και ο Δήμος Χαλκιδέων, εμφανίζεται αδύναμη στον τομέα συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες και θα πρέπει να αδράξουμε την ευκαιρία που προσφέρεται μέσω των προγραμμάτων, τόσο του ΕΣΠΑ όσο και του Προγράμματος Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, για ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας των υπηρεσιών, την βιώσιμη ανάπτυξη, την ενίσχυση της απασχόλησης, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και την άρση των κοινωνικών αποκλεισμών. Η Ψηφιακή Στρατηγική του Δήμου, αποτελεί τον οδικό χάρτη και το πλαίσιο για την ψηφιακή ανάπτυξή του. Λαμβάνοντας υπόψη και εναρμονιζόμενος με την Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική, θέτει το όραμα και εξειδικεύει τους τομείς παρέμβασης στους οποίους θα πρέπει να εστιαστεί η προσπάθεια, έτσι ώστε ο Δήμος, με ορίζοντα το 2027 να ενταχθεί με αξιώσεις στον ευρωπαϊκό ψηφιακό χάρτη και, να καθορίσει το όραμά του για ένα «έξυπνο», αποδοτικό και λειτουργικό ψηφιακό μέλλον. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, αναλαμβάνει να μετατρέψει μια υπάρχουσα διαδικασία από χειρωνακτική/χειρόγραφη σε ψηφιακή, από υλική σε ψηφιακή, ακολουθώντας σταδιακά και σταθερά βήματα. Οι τομείς και οι δραστηριότητες οι οποίες μπορούν να ψηφιοποιηθούν, είναι στο εσωτερικό του περιβάλλον και στο εξωτερικό του περιβάλλον. Δηλαδή, ο μετασχηματισμός σε έναν οργανισμό εστιάζεται στις: Εσωτερικές διαδικασίες: Είναι οι διαδικασίες που χρησιμοποιούνται για την συνεργασία των τμημάτων του οργανισμού μεταξύ τους ή αυτόνομα. Εξωτερικές διαδικασίες: Αφορούν διαδικασίες, προϊόντα, υπηρεσίες στις οποίες εμπλέκονται τρίτοι, εκτός του οργανισμού. (Κρίστη Αγαπητού, n.d.-a) 5
6
Σύντομη περιγραφή του Δήμου Χαλκιδέων Ο Δήμος Χαλκιδέων είναι Δήμος της περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας που συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης από τη συνένωση των Καποδιστριακών Δήμων Ανθηδώνας, Ληλαντίων, Αυλίδας, Νέας Αρτάκης και Χαλκιδέων. Η έκταση του Δήμου είναι 424,77 τ.χλμ και ο πληθυσμός του 110.000 κάτοικοι σύμφωνα με την απογραφή της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛ.ΣΤΑΤ) του 2021. Έδρα του Δήμου είναι η Χαλκίδα. Ο Δήμος, με πληθυσμό που ξεπερνά πλέον τους 100.000 μόνιμους κατοίκους, κατατάσσεται στους μεγαλύτερους Δήμους της Χώρας και μάλιστα με συνεκτικά μητροπολιτικά χαρακτηριστικά οργάνωσης μεταξύ του τέως Δήμου και νυν ΔΕ Χαλκιδέων και των Δημοτικών Ενοτήτων Ληλαντίων, Ανθηδώνας, Αυλίδας και Ν. Αρτάκης. Ο Καλλικρατικός Δήμος έχει σημαντικό υπόβαθρο να αξιοποιήσει δυνατότητες στην παρούσα, κρίσιμη οικονομική συγκυρία, αναπροσαρμόζοντας το παραδοσιακό του μοντέλο και δημιουργώντας συμπληρωματικότητα παραγωγικών δραστηριοτήτων και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, έτσι ώστε σταδιακά να αναδειχθεί σε ένα ολοκληρωμένο αστικό - παραγωγικό κέντρο εθνικής σημασίας. Η Χαλκίδα χαρακτηρίζεται από έντονο δυϊσμό προσανατολισμού, αφού ανήκει στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας με εντονότατες λειτουργικές εξαρτήσεις από και προς την ευρύτερη περιοχή της Αθήνας. Συνιστά πλέον τον μεγαλύτερο Δήμο της Περιφέρειας, και αυτό, σε συνδυασμό με την ιδιότητά του ως πρωτεύουσα της ΠΕ Εύβοιας, του προσδίδει σημαντικό πλεονέκτημα στην απαίτηση ενδυνάμωσης μεγάλων υποδομών, στη διεκδίκηση σημαντικών παρεμβάσεων και στην κατανομή κονδυλίων. Τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά του Δήμου είναι: Πλεονεκτική γεωγραφική θέση: γειτνίαση με την Αττική, μικρή απόσταση από το αεροδρό- μιο των Σπάτων, γειτνίαση με δίκτυα συγκοινωνιών εθνικού χαρακτήρα (ΠΑΘΕ- ΟΣΕ- μεγάλα Λιμάνια), εύκολη σιδηροδρομική και οδική πρόσβαση, σύνδεση με επιχειρηματική ζώνη Θήβας – Οινόφυτων / Σχηματαρίου. Είναι ο μεγαλύτερος αστικός πόλος στην ευρύτερη περιοχή της Β.Α. Αττικής- Βοιωτίας- Εύβοιας και Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, με επίπεδα πληθυσμού άνω των 100.000 κατοίκων. Αποτελεί τουριστικό προορισμό καθ’ όλη την διάρκεια του έτους: διαμορφωμένη ανάπτυξη παραθεριστικού τουρισμού στο σύνολο των Δημοτικών Ενοτήτων, τουρισμού διημέρου καθ’ όλη την διάρκεια του έτους, ανάπτυξη δεύτερης κατοικίας. 7
Πλούσιοι και αξιόλογοι πολιτισμικοί και ιστορικοί πόροι – μακραίωνη συνεχής ιστορική διαδρομή από το 3.000π.χ. έως σήμερα - ιδιαίτερη φυσική ομορφιά – ιδιαίτερο ανάγλυφο -σημαντική παράδοση στον τομέα της αρχιτεκτονικής. Εικόνα 2.1 Δορυφορικός χάρτης της περιοχής του Δήμου Χαλκιδέων(Google maps) Στον αντίποδα αυτών των πλεονεκτημάτων και κυρίως λόγω της παρατεταμένης ύφεσης της χώρας, εντοπίζονται σημαντικά ζητήματα, όπως : Κατά τη διάρκεια των προηγούμενων δεκαετιών, ο πληθυσμός του Δήμου Χαλκιδέων αυ- ξήθηκε απότομα από 25.000 κατοίκους στα μέσα του 20ου αιώνα σε σημερινό πληθυσμό 110.000 (απογραφή 2021) δημιουργώντας με αυτό τον τρόπο, ένα ισχυρό αστικό κέντρο. Καθώς δεν υπήρχε ολοκληρωμένος σχεδιασμός, η πίεση προς το φυσικό περιβάλλον παρουσίασε σημαντική ένταση. Η μαζική, άναρχη και πολλές φορές παράνομη δόμηση, σε συνδυασμό με το ταχέως αναπτυσσόμενο οδικό δίκτυο, χωρίς κανένα συγκοινωνιακό σχεδιασμό, είχαν ως αποτέλεσμα να εξαντληθεί το αστικό και περιαστικό πράσινο, καθώς επίσης και να υπάρξει κάλυψη σημαντικών χώρων, που αρχικά ήταν εκτός σχεδίου πόλης και, θα μπορούσαν να αποτελέσουν πνεύμονες πρασίνου. Έχουμε επομένως μια πρωτογενή περιβαλλοντική υποβάθμιση. Η νόμιμη δόμηση, χωρίς περιορισμούς στους συντελεστές δόμησης και τα ύψη των κτι- σμάτων, οδήγησαν σε ανύψωση εικοσάμετρων κτιρίων σε δρόμους οκτώ ή δέκα μέτρων. Αυτό 8
πόλεις πρέπει να αναπτύξουν προσαρμογή στη κλιματική κρίση. Η ραγδαία αποβιομηχάνιση επέφερε έντονα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα δη- μιουργώντας παράπλευρες επιπτώσεις, πρωτογενώς με το αναξιοποίητο απόθεμα εγκαταστάσεων και δευτερογενώς, με την περιβαλλοντική υποβάθμιση λόγω της εγκατάλειψής τους. Η συνακόλουθη αύξηση της ανεργίας και η διάρρηξη του κοινωνικού ιστού. Η λειτουργία της Χαλκίδας ως περιαστικού δορυφόρου της πρωτεύουσας, με έντονη κα- θημερινή μεταφορά εργαζόμενων και σπουδαστών, οι οποίοι όμως δεν καταναλώνουν εισόδημα στην περιοχή. (Δήμος Χαλκιδέων 2014) 9
Fleepit Digital © 2021