2
ISBN: 978-618-5268-19-0 3
4
ΔΙΕΘΝΕΣ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΑΘΗΝΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟ 5
6
AIDFF Νέος Κινηματογράφος Ιστορικό Διεθνές Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου Αθήνας Η ένταση, η χαρά, η δημιουργικότητα και η υποστήριξη της σύγχρονης Διεθνούς και Ελληνικής κινηματογραφικής παραγωγής είναι λίγα μόνο από αυτά που περιλαμβάνει μια από τις πιο συγκλονιστικές, γνήσια καλλιτεχνικές κινήσεις, που λαμβάνουν χώρα στην πόλη των Αθηνών για μια ολόκληρη δεκαετία και δύο χρόνια. Πρόκειται για το Διεθνές Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου Αθήνας. Ξεκίνησε το 2011 και, τότε, προβλέποντας την εξέλιξη των ψηφιακών μέσων, ενέταξε στον τίτλο του τον όρο «Ψηφιακό» και ονομάστηκε «Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου». Τότε τα ψηφιακά μέσα παραγωγής μιας ταινίας θεωρούνταν ακόμη μη δόκιμα και οι ταινίες που είχαν παραχθεί με ψηφιακά μέσα δεν τύγχαναν ευρείας αποδοχής στον κινηματογραφικό κόσμο. Έτσι το Φεστιβάλ, και οι άνθρωποι πίσω από αυτό, εντόπισαν αυτό το μεγάλο κενό ανάμεσα στην εποχή που έτρεχε και άλλαζε τεχνολογικά και στις αγκυλώσεις των κινηματογραφικών διοργανώσεων, που αναλάμβαναν την προβολή των σύγχρονων ταινιών αλλά δεν ήθελαν να δεχτούν τα εργαλεία της σύγχρονης εποχής. Για την ψηφιακή ταινία, τότε, επικρατούσε η εντύ7
πωση ότι ήταν κατώτερη σε ποιότητα, ότι ήταν υποδεέστερη στην απόδοση της εικόνας, στον πλούτο των χρωμάτων, ότι ήταν δευτεροκλασάτη γενικώς, και ύποπτη για ομοιότητες με τις φτηνές παραγωγές που προέκυψαν από την ανάπτυξη του βίντεο, κατά τη δεκαετία του ’80. Με λίγα λόγια, οι ψηφιακές κινηματογραφικές παραγωγές ήταν κατηγορούμενες ως μη πληρούσες τις προδιαγραφές να ονομαστούν «κινηματογραφικές», ως λαθρεπιβάτες στο λαμπερό και υψηλών προδιαγραφών στερέωμα των δημιουργημάτων που δικαιούνταν να ονομάζονται «κινηματογραφικές ταινίες». Αυτό το κενό ήρθε να καλύψει το Διεθνές Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου Αθήνας και έδωσε βήμα προβολής σε χιλιάδες νέους δημιουργούς, που ήδη χρησιμοποιούσαν ως μέσο παραγωγής των ταινιών τους τα ψηφιακά μέσα, αλλά τότε, ακόμη, προκειμένου να συμμετέχουν σε κινηματογραφικά Φεστιβάλ, υποχρεώνονταν να υποβάλλουν τις ταινίες τους σε πολυδάπανες τελικές επεξεργασίες, ώστε να αποσιωπηθεί το γεγονός ότι αυτές είχαν παραχθεί με ψηφιακά μέσα και να φαίνεται ότι είχαν παραχθεί απευθείας πάνω σε φιλμ, με μέσα παραδοσιακά. Το Διεθνές Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου Αθήνας κατάφερε, με αυτήν την κίνηση, να βρεθεί αμέσως στο επίκεντρο του Διεθνούς ενδιαφέροντος και να δεχτεί καταιγισμό μηνυμάτων από δημιουργούς και φορείς όλου του κόσμου. Επιτέλους, η Ψηφιακή ταινία είχε βρει τη θέση της και μπορούσε να προβληθεί όπως ήταν, χωρίς να μασκαρευτεί με ανορθόδοξες διαδικασίες σε ταινία που είχε γυριστεί σε φιλμ. Και όλα αυτά συνέβαιναν στη δική μας χώρα, φέρνοντας την στο κέντρο της πρωτοπορίας. Το Διεθνές Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου Αθήνας έφερνε τη χώρα μας στο προσκήνιο των Διεθνών Κινηματογραφικών Εξελίξεων, με ρόλο πρωταγωνιστικό και καθοριστικό για τη μοίρα εκατοντάδων νέων δημιουργών στον κόσμο, αλλά και για την επίσπευση των διεργασιών εκσυγχρονισμού πολλών άλλων κινηματογραφικών διοργανώσεων, τόσο στη χώρα μας όσο και αλλού. Σήμερα ωστόσο, εφόσον πλέον τα ψηφιακά μέσα παραγωγής των ταινιών έχουν καθιερωθεί και επικρατήσει, καλούμαστε να αποσαφηνίσουμε την αξία που έχει η χρήση του όρου «Ψηφιακός» στις μέρες μας, και να δούμε τον λόγο για τον οποίο η χρήση του όρου «Ψηφιακός» είναι ακόμη λειτουργικά ενταγμένη στην περιγραφή της κινηματογραφικής τέχνης που παράγεται τώρα και δεν είναι απλώς ένας όρος που έχει μόνο ιστορική και νοσταλγική αξία. Η αλήθεια είναι πως θα περίμενε κανείς ότι, με την επικράτηση των ψηφιακών μέσων στην παραγωγή των ταινιών, ο όρος «ψηφιακός» θα έμοιαζε σχεδόν ρετρό ως μέρος ενός τίτλου ή ενός ονόματος, και η υπογράμμιση του ανούσια. Γι’ αυτό αξίζει να αφιερώσουμε λίγο χρόνο για να διευκρινίσουμε το νόημα που έχει να υπογραμμίζουμε τον όρο «ψηφιακός» σήμερα, παρόλο που πλέον όλα είναι ψηφιακά. Πράγματι, αυτό θα ήταν το αναμενόμενο σενάριο, όμως η εξέλιξη των ψηφιακών μέσων δεν έχει σταματήσει, αντίθετα είναι τόσο απρόσμενη που περνάμε σε μια τελείως νέα εποχή της ανθρώπινης ιστορίας. Το Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου Αθήνας, όταν ξεκινούσε, δέχτηκε και ταυτόχρονα εισήγαγε τον Ψηφιακό, τον Νέο δηλαδή Κινηματογράφο, ισότιμα με αυτόν που, ως τότε, θεωρούταν κινηματογράφος στην Ελλάδα. Δεν δίστασε 8
να χρησιμοποιήσει τον όρο «Ψηφιακός», αλλά πάνω από όλα δεν αρκέστηκε μόνο σε αυτό. Άρχισε με υπομονή και επιμονή να εντρυφά σε αυτήν τη νέα, ψηφιακή εποχή και να αναπτύσσει διαρκώς την τεχνογνωσία του, να βελτιώνει τον εαυτό του με κάθε πιθανό αυτοματισμό που επιτρέπουν τα νέα μέσα. Ταυτόχρονα, με ανοιχτούς ορίζοντες, μελέτησε και συνεχίζει να μελετά όλα τα νέα είδη κινηματογραφικών δημιουργημάτων, που προκύπτουν με τη χρήση των νέων μέσων, και άνοιξε τις πόρτες του σε αυτά, δίνοντας τους μια ξεχωριστή θέση ανάμεσα στις παραδοσιακές κινηματογραφικές κατηγορίες. Ως Φεστιβάλ έχει συμπεριλάβει όλες τις κατηγορίες ταινιών μικρού και μεγάλου μήκους, όπως μυθοπλασία και ντοκιμαντέρ, καθώς και οπτικοακουστικά δημιουργήματα των οποίων η κινηματογραφική ταυτότητα είναι ακόμη σε δυναμική εξέλιξη όπως τα video art, video dance, πειραματικές, animation. Το Διεθνές Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου Αθήνας, σήμερα περισσότερο από ποτέ, επιμένει στη χρήση του όρου «Ψηφιακός», καθώς οι εξελίξεις που συμβαίνουν τώρα στον ψηφιακό κόσμο, σε σχέση με εκείνες που συνέβαιναν πριν δώδεκα χρόνια και φάνταζαν αδιανόητες κατακτήσεις, είναι πολύ μεγαλύτερες σε έκταση, λεπτομέρεια και ανατρεπτικότητα. Ως ένα Φεστιβάλ που εντρύφησε στον όρο «Ψηφιακός» και τον χρησιμοποίησε συνειδητά και με τεχνογνωσία, και όχι αντανακλαστικά σύμφωνα με τη γενική τάση μιας εποχής, συνεχίζει να εμβαθύνει σταθερά στον κόσμο της ψηφιακής πραγματικότητας και της σχέσης της με την τέχνη του κινηματογράφου, αναπτύσσοντας καινοτόμες πρακτικές. Η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει επηρεάσει τη σύγχρονη κινηματογραφική πραγματικότητα, έτσι οι ταινίες δεν παράγονται μόνο αλλά και φθάνουν πλέον στα Φεστιβάλ με σύγχρονα ψηφιακά μέσα. Η εμφάνιση των σύγχρονων ψηφιακών πλατφορμών διανομής και προβολής ταινιών έχει αναδείξει νέους τρόπους διάδοσης και προβολής του κινηματογραφικού υλικού, ενώ οι συνεχείς αναβαθμίσεις της ψηφιακής τεχνολογίας έχουν αναδιαμορφώσει το κινηματογραφικό τοπίο. Οι δημιουργοί τώρα έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν υψηλής ποιότητας παραγωγές, χωρίς την ανάγκη των παραδοσιακών κινηματογραφικών στούντιο. Η ευκολία πρόσβασης στην τεχνολογία αυτή επιτρέπει σε νέους καλλιτέχνες να εκφραστούν και να μοιραστούν το έργο τους παγκοσμίως. Η διαδικτυακή παρουσία και η προβολή μέσω πλατφορμών streaming αλλάζει επίσης τον τρόπο που ο θεατής αντιλαμβάνεται και προσεγγίζει τον κινηματογράφο. Οι ταινίες γίνονται προσβάσιμες παντού και πάντα, δημιουργώντας έναν μόνιμα ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας με το κοινό. Συνολικά, η ψηφιακή εξέλιξη έχει δώσει τη δυνατότητα σε περισσότερους δημιουργούς να αναδείξουν το έργο τους, ενώ ταυτόχρονα έχει αλλάξει τον τρόπο που οι θεατές απολαμβάνουν και αλληλεπιδρούν με τις κινηματογραφικές παραγωγές. Αλλά και η διακίνηση και η διανομή των ταινιών, σε παγκόσμια κλίμακα, διεξάγεται πλέον μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας. Αυτό σημαίνει ότι οι ταινίες δεν περιορίζονται από γεωγραφικά όρια ούτε εξαρτώνται από παρα9
Fleepit Digital © 2021